'Luister goed naar je lichaam en bepaal je eigen tempo'

Dat zorgt niet alleen voor veel persoonlijk leed, uitval en arbeidsongeschiktheid, maar levert jaarlijks ook hoge kosten voor werkgevers en de maatschappij op. Ook in de agrarische en groene sector zijn fysieke klachten door overbelasting een veelvoorkomende oorzaak van verzuim. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid startte daarom de Hoe TOP werk jij?-campagne om het onderwerp onder de aandacht te brengen.

Werken in de agrarische en groene sector is zwaar. Uit cijfers van Stigas blijkt dat 47 procent van het ziekteverzuim in de sector wordt veroorzaakt door klachten aan de rug en ledematen. Tillen en dragen, duwen, trekken en trillingen zijn veel voorkomende bewegingen in de agrarische en groene sector.

Ook werkhoudingen en repeterende bewegingen zijn aandachtspunten bij het verminderen van lichamelijke belasting. Door de zware lichamelijke belasting krijgen werknemers klachten aan de nek, schouder en rug. Om deze klachten aan te pakken adviseren TNO en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om lichamelijke belasting bij de bron aan te pakken.

TOP-strategie

De aanpak start bij risico-inventarisatie op de werkvloer: waar lopen medewerkers risico en hoe groot is het risico? Als dat in kaart is gebracht, kun je een oplossing voor een specifiek probleem zoeken. De volgorde waarin bedrijven naar oplossingen kunnen zoeken, heet de TOP-strategie.

Bedrijven moeten eerst kijken naar de T, die staat voor technisch. Welke technische maatregelen kunnen aan de bron van de lichamelijke overbelasting weggenomen worden, zodat werknemers gezonder kunnen werken. Als dat niet kan of niet genoeg is, kijk je naar de O van organisatorische maatregelen.

Zo is bijvoorbeeld een aanpassing van het werkproces mogelijk. Tenslotte kun je als bedrijf naar persoonsgebonden maatregelen kijken. Dit zijn bijvoorbeeld maatwerkoplossingen, individuele adviezen voor uitvoering van taken of individuele aanpassingen in de functie of werkomgeving van een werknemer.

'Och dat doen we wel even'

Voor de campagne interviewde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verschillende bedrijven en organisaties die actief bezig zijn met de aanpak van lichamelijke belasting. Waaronder een bedrijf dat gespecialiseerd is in landschapsbeheer. 'Tillen, dragen, duwen, trekken en trillingen zijn de meest voorkomende vormen van lichamelijke belasting in onze sector', vertelt André, een boomspecialist bij de landschapsbeheerder.

'Mijn rug is naar de gallemiezen, ik heb veel te veel geduwd. Vooral bij het slepen met te grote takken en het tillen van blokken hout, met de gedachte: 'Och, dat doen we wel even'. Het gevaar is dat je te snel wilt zijn en niet de juiste materialen voorhanden hebt.'

Jotte, boomverzorger, vult aan: 'Verkeerd en te zwaar tillen zijn inderdaad gevaren, maar denk ook aan te veel repeterende handelingen zoals het trekken aan een kettingzaag. Daarom gebruiken we tegenwoordig liever een elektrische zaag.'

Risico's inventariseren

'Tegenwoordig wordt bij elke klus een risico-inventarisatie gemaakt,' vertelt André. 'Wat zijn de risico's en welke hulpmiddelen heb je nodig? De kunst is daarbij om lichamelijke belasting zoveel mogelijk te beperken.' Technische hulpmiddelen worden ingezet om de boomverzorging en het boomklimmen lichamelijk minder belastend te maken.

'Er zijn tegenwoordig ook meer machines die zwaar tilwerk over kunnen nemen,' vertelt André. 'Van grote versnipperaars en verreikers om bomen weg te halen tot minder zware accu-zagen voor bij het snoeien.' Dit zijn serieuze investeringen die niet voor alle freelance boomverzorgers haalbaar zijn. 'Gelukkig wordt er veel samengewerkt om zo aan de juiste hulpmiddelen te komen' vertelt Jotte.

Naast persoonlijke en technische maatregelen probeert het bedrijf ook de bewustwording rondom de gevaren van lichamelijke overbelasting onder de medewerkers te vergroten. André: 'Het is belangrijk dat de werkgever investeringen doet die gezond en veilig werken mogelijk maken, maar training en voorlichting mogen niet ontbreken. Daarom werken wij met Stigas samen en hebben we een training ontwikkeld waarin onze vrijwilligers meer leren over lichamelijke belasting en de inzet van handgereedschappen.'

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid